Μπορείς να επιστρέψεις;

Ήταν ένας μήνας με το χειρόφρενο του Iveco συνήθως τραβηγμένο και το μυαλό περισσότερο στα εμπόδια, παρά στις ομορφιές του ταξιδιού. Όμως δεν κάναμε πίσω και συνεχίζουμε προς νότια Αμερική με αξέχαστες εικόνες στις αποσκευές μας.

κείμενο: Άκης Τεμπερίδης
φωτογραφίες: Βούλα Νέτου & Α.Τ.

Γουατεμάλα, Ελ Σαλβαδόρ, Ονδούρα, Νικαράγουα, Κόστα Ρίκα και Παναμάς. Αν δεν έχεις ταξιδέψει στην κεντρική Αμερική, το πιθανότερο είναι να συγχέεις πού ακριβώς βρίσκεται η κάθε χώρα σε αυτή τη λωρίδα γης που μοιάζει με ερπετό ανάμεσα στο Μεξικό και τη νότια Αμερική. Μία περιοχή με έκταση όση της σημερινής Ισπανίας, της πρώην αυτοκρατορίας που διαμόρφωσε την ιστορία της κεντρικής Αμερικής από τον 16ο μέχρι τον 19ο αιώνα.

Απαρτισμένη από χώρες που μοιάζουν μεταξύ τους όσο και οι γαλανόλευκες σημαίες τους και διαφέρουν μόνο λόγω των διαφορετικών πολιτικών που χάραξαν – με αμερικανικό δάκτυλο πάντα – οι κυβερνήσεις της καθεμιάς μέσα στον 20ό αιώνα. Οι πέντε από τις έξι αυτές χώρες ξέρουν καλά τι σημαίνει εμφύλιος, καθώς τον έχουν πληρώσει με αίμα. Η μία μόνο – η Κόστα Ρίκα – δέθηκε από νωρίς με το αμερικανικό άρμα, αναπτύχθηκε και πλούτισε, με τίμημα ίσως την ψυχή της, αλλά με όφελος κοινωνική ειρήνη και ένα πιο βιώσιμο περιβάλλον.

Ας τη λένε “Κόστα Γκρίνγκα” οι γείτονες Νικαραγουανοί, όμως εδώ θέλουν διακαώς να έρθουν, να βρουν δουλειά και να προκόψουν, καθώς τους ίδιους κυβερνούν ακόμη οι γερασμένοι πια Σαντινίστας του Ντανιέλ Ορτέγκα. Οι οποίοι από επαναστάτες με αιτία της δεκαετίας του ’70, εξελίχτηκαν σε αβάσταχτο κατεστημένο που κρατά πίσω την χώρα αυτή με τους υπέροχα σκεπτόμενους κατοίκους. 

Το 2010 είχαμε διασχίσει όλες αυτές τις χώρες σε δεκαπέντε ημέρες, ενώ τώρα χρειαστήκαμε τέσσερις μήνες. Και ακόμη να περάσουμε στη νότια Αμερική. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες έχουμε τραβήξει χειρόφρενο στην Πόλη του Παναμά, μέσα σε ένα κυκεώνα διαδικασιών μέχρι να φορτώσουμε το Iveco σε πλοίο για την Κολομβία. Πολλοί άνθρωποι δε γνωρίζουν ότι η Παναμερικάνα, ο δρόμος που ξεκινά από την Αλάσκα και καταλήγει στη Γη του Πυρός, διακόπτεται στη ζούγκλα Νταριέν, όπου υπάρχει ένα αδιαπέραστο κενό – Darien gap λέγεται.

Το τροπικό δάσος θεωρείται μάλιστα μία από τις πιο επικίνδυνες περιοχές της Γης, καθώς οι μόνοι άνθρωποι που φτάνουν εκεί, είναι ομάδες των ακροαριστερών FARC, μέλη των κολομβιανών καρτέλ, ή μετανάστες που περπατούν για μέρες προς τον πλούσιο – συγκριτικά – Παναμά, συχνά χάνοντας τη ζωή τους στους βαλτότοπους. Για τους παραπάνω λόγους και για την προστασία της διώρυγας που κατασκεύασαν το 1914 και ήλεγχαν μέχρι το 2000 οι Αμερικανοί, δε φτιάχτηκε ποτέ δρόμος που να ενώνει την κεντρική και τη νότια Αμερική.

Πλέον, για γεωπολιτικούς και περιβαλλοντικούς λόγους, ίσως να μη φτιαχτεί ούτε τις επόμενες δεκαετίες. Ακόμη πιο περίεργο είναι το ότι δεν υπάρχει ακτοπλοϊκή σύνδεση Παναμά-Κολομβίας, οπότε για να περάσεις με όχημα εκεί, πρέπει να το φορτώσεις σε φορτηγό πλοίο – οχηματαγωγό Ro-Ro ή cargo. Η διαδικασία είναι ίδια, είτε φορτώσεις το αυτοκίνητο για την Καρταχένα – η οποία είναι μόλις μία μέρα μακριά – είτε για το Αμβούργο.

Και στη μεταπανδημική εποχή όλο αυτό κοστίζει περισσότερο από ποτέ. Ενώ το 2010, η μεταφορά του Land Rover μας είχε κοστίσει 700 ευρώ περίπου σε κοντέινερ 40 ποδών μαζί με ένα δεύτερο αυτοκίνητο, το αντίστοιχο κόστος που καταβάλαμε για το πιο ογκώδες Iveco ξεπέρασε τελικά τις 5.000 ευρώ σε ανοιχτό (flat rack) κοντέινερ, μαζί με ένα δεύτερο αυτοκινούμενο. Πράγματα που γίνονταν κάποτε σχετικά οικονομικά και γρήγορα, στην περίεργη εποχή που διανύουμε είναι πλέον απαγορευτικά. Και αυτός δεν είναι ο μόνος σκόπελος που αντιμετωπίσαμε τον τελευταίο καιρό.

Ένα μήνα πριν, στην Κόστα Ρίκα, μείναμε από φρένα. Αναμενόμενο σε ένα τέτοιο ταξίδι, θα πεις και σωστά. Μόνο που ήταν για τρίτη φορά μέσα σε δέκα μήνες. Υγρά έτρεχαν από τις δαγκάνες των δίσκων και τα τακάκια βρέθηκαν σπασμένα όταν τα λύσαμε. Τα τελευταία εκατό χιλιόμετρα μέχρι την πρωτεύουσα Σαν Χοσέ τα κάναμε με τη μία μόνο δαγκάνα να χάνει υγρά και με διαλυμένο τακάκι. Την άλλη την είχαμε αφαιρέσει. Να θυμίσω ότι τον περασμένο Σεπτέμβριο είχαμε τραβήξει χειρόφρενο δύο εβδομάδες στο Μεξικό για γενική επισκευή. Μέχρι και δίσκο φτιάξαμε τότε στον τόρνο, καθώς δεν υπήρχε ανταλλακτικό ούτε στην Ευρώπη.

Και δύο μόνο μήνες πιο πριν, στην Καλιφόρνια, είχαμε κάνει πεντακόσια χιλιόμετρα με την ταυτότητα στο στόμα χωρίς υδραυλική υποβοήθηση (χωρίς φρένα, πρακτικά), την οποία είχαν αλλάξει στην Iveco Ιταλίας στα τέλη του ’21. Παρότι γνωρίζαμε από καιρό ποια είναι η αχίλλειος φτέρνα ενός ανακατασκευασμένου στρατιωτικού οχήματος τεχνολογίας ’90 με το πρόσθετο βάρος μίας κάψουλας διαβίωσης, το ποτήρι ξεχείλισε αυτή τη φορά. Για μερικές μέρες μέσα στον Μάιο, μείναμε στο σπίτι ενός Αμερικανού στην Πουνταρένας περιμένοντας ανταλλακτικά.

Κι εκεί συλλογιστήκαμε όλα τα σενάρια: να παρακάμψουμε τη νότια Αμερική που έτσι κι αλλιώς θα ήταν μη βιώσιμη ως εγχείρημα και να στείλουμε το Iveco πίσω στην Ευρώπη; Αυτό θα σήμαινε το πρόωρο τέλος του ταξιδιού. Μήπως να πουλούσαμε το “σπίτι μας” εδώ και να αγοράζαμε ένα φτηνό 4×4 στη νότια Αμερική; Πολύ δύσκολο, αν όχι αδύνατο, με ευρωπαϊκές πινακίδες. Ή να συνεχίσουμε απτόητοι και άφραγκοι σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, αλλά με τον φόβο ότι τεχνικά προβλήματα που θα απειλούν την ίδια μας την ασφάλεια, θα εμφανίζονται νομοτελειακά πλέον; Και αν παρουσιαστεί – όπως φοβόμαστε – ένα σοβαρότερο πρόβλημα στη λεκάνη του Αμαζονίου; Είμαστε έτοιμοι να ξεγράψουμε το Iveco μια για πάντα και να επιστρέψουμε με σακίδια στην πλάτη στην Ευρώπη;

Όταν χάνεις την εμπιστοσύνη σου σ’ αυτό που δεν είναι απλά ένα όχημα, αλλά το ίδιο σου το σπίτι, χάνεις και κάθε διάθεση για εξερεύνηση και για περιπέτεια. Δεν θέλεις να προχωρήσεις. Όταν το μυαλό απασχολείται τόσο συχνά με τεχνικά – μικρά συνήθως ή μεγάλα – προβλήματα, η κούραση που συσσωρεύεται μετά από χρόνια στον δρόμο, είναι σαν κολλημένο χειρόφρενο. Μετά παίρνεις μία ανάσα, ξεκουράζεσαι μερικές μέρες και επανακάμπτεις. Εκεί είναι το κλειδί για να συνεχίσεις. Και στη στήριξη που καλό είναι να έχεις.

Για άλλη μία φορά, χάρη στους ανθρώπους της Iveco – Κοντέλλης, νιώσαμε ότι δεν είμαστε εντελώς μόνοι και αυτό μας έδωσε το κουράγιο να προχωρήσουμε. Σε έξι μέρες είχαμε όλα τα απαραίτητα ανταλλακτικά, ενώ η Iveco Κόστα Ρίκα ήθελε τρεις εβδομάδες για να τα φέρει, σε απαγορευτικές μάλιστα τιμές. Και μόλις σήμερα, μετά από πολλές μέρες αγωνίας και παλινδρομήσεων, διευθετήσαμε επιτέλους και την αποστολή του “Καριμπούνη Σαφάρη” (του Iveco) στην Κολομβία.

Με τη συγκινητική υποστήριξη ανθρώπων που μας ακολουθούν και εμπνέονται από ιστορίες σαν κι αυτή, ζητώντας μας οι ίδιοι να συμβάλλουν ακόμη και οικονομικά στο εγχείρημά μας. Οι φωτογραφίες που επιλέξαμε από τη διαδρομή μας μεταξύ Γουατεμάλα και Κόστα Ρίκα, θα σας δώσουν μία αυθεντική εικόνα της κεντρικής Αμερικής, όπως είναι σήμερα. Για εμάς λειτουργούν και σαν πηγές έμπνευσης να συνεχίσουμε…